Badania DNA na ojcostwo – na czym polegają i do czego służą?

Badania DNA na ojcostwo pozwalają sprawdzić, czy konkretny mężczyzna jest biologicznym ojcem dziecka. Są to badania o bardzo wysokiej skuteczności, w których wykorzystuje się dowolne próbki. Wynik badania ojcostwa może służyć jako prywatna informacja lub na potrzeby postępowania sądowego.

Badania DNA na ojcostwo na potrzeby prywatne – z wymazu

Prywatne badania DNA na ojcostwo wymagają uczestnictwa co najmniej dwóch osób: domniemanego ojca i dziecka. Próbki do analizy w formie wymazu z policzka pobiera się samemu, używając do tego specjalnego zestawu lub udając się w tym celu do placówki medycznej.

Po zakończonym pobraniu (od wszystkich uczestników) próbki trzeba jeszcze odpowiednio zabezpieczyć i wysłać do laboratorium. Po kilku dniach pacjent otrzymuje odpowiedź.

Ojcostwo może zostać wykluczone lub potwierdzone, przy czym wynik badania DNA na ojcostwo jest informacją pewną i jednoznaczną. Z tego też względu w niektórych przypadkach sąd może włączyć wynik prywatnego badania na ojcostwo do sprawy w charakterze materiału dowodowego.

Badanie DNA na ojcostwo – jak wygląda pobranie wymazu?

Zestaw zawiera zwykle 3 komplety wymazówek, po dwie dla każdego uczestnika badania ojcostwa oraz jeden komplet zapasowy. Wszystkie czynności związane z pobraniem wymazu, począwszy od wyciągnięcia wymazówek z opakowania, a skończywszy na ich ponownym włożeniu do niego, powinny się odbywać w jednorazowych rękawiczkach. Jeśli wykonujesz badanie DNA na ojcostwo w sprawdzonym laboratorium, profesjonalny zestaw jest w nie wyposażony.

Pobranie wymazu ze środka jamy ustnej polega na tym, że do wewnętrznej strony policzka przykłada się patyczek zakończony wacikiem, a następnie pociera ok. 10 razy energicznym ruchem w kierunku tam i z powrotem. Tym sposobem pacjent zbiera komórki nabłonka wyścielające jamę ustną, z których laboranci wyizolują potem DNA.

Warto przeczytać: Instrukcja pobrania próbki do testu na ojcostwo

Badania DNA na ojcostwo na potrzeby prywatne – z włosów i innych mikrośladów

Materiał do prywatnego badania DNA na ojcostwo można wyizolować z próbek innych niż tradycyjne wymazy policzkowe. Mikroślady stanowią dobrą alternatywę, w przypadku tych pacjentów, który chcieliby oszczędzić swoim dzieciom stresu związanego z pobraniem wymazu, czy to w domu czy w placówce.

Czasem są jedynym źródłem DNA nieżyjącego, potencjalnego ojca. Mikroślady, czyli próbki niestandardowe, to przedmioty, których używała konkretna osoba oraz na których mogą znajdować się śladowe ilości materiału genetycznego tej osoby.

DNA znajdziemy więc w zaschniętej plamie krwi, na szczoteczce do zębów, kubku, szklance, gumie do żucia, niedopałku papierosa, maszynce do golenia, w cebulkach włosów, katarze zachowanym w chusteczce czy woskowinie usznej na patyczku.

Wszystkie zebrane mikroślady wymagają właściwego zabezpieczenia zanim zostaną wysłane do laboratorium. By nie powstała na nich pleśń, mokre lub zawilgocone próbki należy najpierw osuszyć, a potem umieścić w czystej, papierowej torebce, papierowej kopercie bądź jałowym pojemniku na mocz.

Zobacz również: Badanie ojcostwa – z jakich nietypowych próbek?

Badanie DNA na ojcostwo dla sądu – z ekspertyzą biegłego sądowego

Pobranie wymazów z wewnętrznej strony policzka od mężczyzny, dziecka oraz matki dziecka odbywa się w placówce medycznej. Do sądowego badania ojcostwa nie dopuszcza się mikrośladów, gdyż nie ma pewności co do ich pochodzenia i nie są one dla sądu wiarygodnym materiałem. Osobę, która pozyskuje wymazy, wybiera biegły sądowy. Wcześniej sprawdzana jest jeszcze tożsamość trojga badanych.

W przypadku pełnoletnich uczestników testu dane osobowe spisywane są najczęściej z dowodów osobistych, a w przypadku małoletniego dziecka ze skróconego odpisu aktu urodzenia. Do wyniku sądowego badania ojcostwa biegły sądowy dołącza swoją ekspertyzę, która będzie razem z nim stanowiła materiał dowodowy dla sądu. Badanie DNA na ojcostwo z formalną procedurą wykonuje się najczęściej w sprawach spadkowych, alimentacyjnych oraz o ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa.

Polecamy: Ile kosztuje sądowe badanie ojcostwa?

Badania DNA na ojcostwo – jak to działa?

Choć sposób w jaki pobiera się próbki do prywatnego i sądowego badania ojcostwa jest inny, to przebieg samej analizy wygląda w nich tak samo. Badanie DNA na ojcostwo polega na analizie porównawczej profilu genetycznego przypuszczalnego ojca z profilem genetycznym dziecka (czasem także matki).

Profil genetyczny to zestaw np. 16 lub 24 markerów, czyli wybranych miejsc na DNA. Obecnie najszerszym zakresem, gwarantującym jeszcze większą pewność, jest badanie 34 markerów DNA. Każdemu pojedynczemu markerowi przypisane są dwie liczby, z których jedna zostaje odziedziczona po matce, a druga po ojcu. Ojcostwo zostaje potwierdzone, jeśli każdy marker u ojca i dziecka będzie miał jedną wspólną liczbę. (kolejność liczb nie ma tutaj znaczenia).

Wystąpienie 4 różnic będzie z kolei wiązało się z całkowitym wykluczeniem ojcostwa. Wynik badania DNA na ojcostwo jest efektem końcowym zaawansowanej analizy statystycznej, podczas której specjalny program komputerowy oblicza prawdopodobieństwo pokrewieństwa dwóch lub więcej osób.

Podobny artykuł: Testy ojcostwa oparte na 24 markerach