Badanie DNA - czy moglibyśmy się bez niego obejść?

Badania DNA znajdują dziś zastosowanie w wielu dziedzinach życia. Wykorzystuje się je do identyfikacji przestępców czy ofiar wypadków. Za ich pomocą można też sprawdzić swoje predyspozycje do rozwoju różnego rodzaju chorób. Badanie DNA jest również jedynym narzędziem, za pomocą którego można pewnie ustalić ojcostwo. Nasuwa się więc pytanie, czy współczesny świat mógłby funkcjonować bez testów genetycznych?

Badania DNA – tego dowiesz się z artykułu:

Do czego wykorzystywane są badania DNA?

Badania DNA mają w dzisiejszym świecie wiele zastosowań. Do najczęstszych z nich należą:

Ustalenie ojcostwa

Wyniki genetycznych testów na ojcostwo są tak pewne, że sądy wydają na ich postawie wyroki, np. w sprawach o ustalenie ojcostwa, spadek czy alimenty. Ustalenie ojcostwa przy pomocy badania DNA jest możliwe, ponieważ rodzice przekazują swoim dzieciom połowę własnych genów.

Potomstwo posiada więc geny pochodzące w 50% od ojca i w 50% od matki. Badanie DNA w kierunku ojcostwa wymaga pobrania materiału genetycznego przynajmniej od 2 osób – dziecka i domniemanego ojca. Jeżeli laboratorium analizuje 24 markery DNA (a niektóre nawet 34 – to najszerszy zakres na rynku), udział dziecka i ojca w zupełności wystarczy.

Badanie DNA na ojcostwo polega na porównaniu profilu genetycznego ojca z profilem dziecka, które zostały utworzone z zestawu kilkunastu-kilkudziesięciu markerów genetycznych (konkretnych miejsc na DNA).

Każdy marker ma dwie liczby – jedna powinna zostać odziedziczona po matce, druga po ojcu. Jeśli więc dziecko i potencjalny ojciec mają jedną wspólną liczbę przy każdym badanym markerze – to ojcostwo zostaje potwierdzone. 4 różnice w markerach pozwalają ze 100% pewnością stwierdzić, że badany mężczyzna nie jest ojcem dziecka.

Poczytaj więcej o testach na ojcostwo…

Kryminalistyka

Okazuje się, że wystarczy ślad pozostawiony na ustniku papierosa, trochę włosów albo niewielka plama krwi lub spermy pozostawiona na miejscu zbrodni, aby udało się ustalić profil genetyczny sprawcy. Zabezpieczone przez śledczych DNA porównuje się potem np. z materiałem genetycznym pobranym od osoby podejrzanej.

W ten sposób można ustalić, czy DNA znalezione na miejscu popełnienia przestępstwa należy do podejrzanego. Organy ścigania mają również dostęp do specjalnych baz danych, w których gromadzone są profile genetyczne sprawców różnego typu wykroczeń.

Identyfikacja ofiar wypadków

Badanie DNA pozwala ustalić tożsamość osoby, która zginęła np. w pożarze czy w katastrofie lotniczej. Zdarzają się bowiem sytuacje, kiedy zły stan ciała ofiary sprawia, że nie są w stanie jej rozpoznać nawet najbliżsi krewni.

Do badania DNA pobiera się wtedy próbkę pochodzącą od zmarłej osoby i ustala jej profil genetyczny. Jest on następnie porównywany z profilem genetycznym członka rodziny. DNA ofiary wypadku można też porównać z DNA wyizolowanym z różnych przedmiotów, których używała przed śmiercią – szczoteczki do zębów, maszynki do golenia czy zużytej chusteczki higienicznej.

Medycyna

Badanie DNA pozwala określić predyspozycje danego człowieka do rozwoju różnego typu chorób, np. raka piersi, jajnika czy nietolerancji glutenu (celiakii). Wykrycie mutacji genetycznej odpowiedzialnej za daną chorobę nie oznacza jeszcze, że osoba, która ją ma na pewno zachoruje.

Jest to jednak komunikat, że powinna bacznie obserwować swój organizm i kontrolować stan zdrowia. To bardzo ważne, ponieważ osoba, która wie o czyhającym zagrożeniu może szybko zareagować, gdy tylko zauważy u siebie jakieś niepokojące objawy.

A jak wiadomo: im choroba zdiagnozowana jest wcześniej, tym większe są szanse na wyleczenie. Badanie DNA stosuje się je również w diagnostyce wad genetycznych u dzieci, takich jak zespół Downa, zespół Turnera oraz wielu innych.

Jakie próbki można wykorzystać do badań DNA?

Próbka może mieć postać wymazu z policzka, na którym oprócz śliny znajdują się złuszczone komórki nabłonka. Źródłem DNA do testu na ojcostwo lub badań wykorzystywanych w kryminalistyce może być również szczoteczka do zębów, guma do żucia, kilka sztuk włosów, puszka po napoju, smoczek, maszynka do golenia, patyk z lizaka czy loda i wiele innych przedmiotów.

Dlaczego warto robić badania DNA?

Badania DNA są:

pewne i jednoznaczne – a ich wynik nigdy się nie zmieni (oczywiście jeśli wybierzesz wiarygodne laboratorium);
bezbolesne – najczęściej wymagają pobrania wymazu z policzka lub takich próbek jak włosy czy smoczek; pobranie wymazu jest całkowicie bezbolesne i komfortowe;
niezależne od czynników zewnętrznych – takich jak ciąża, używki, infekcje i wiele innych.

Zobacz też: