Domniemanie ojcostwa, uznanie ojcostwa, ustalenie ojcostwa

Aktualizacja 24 listopada 2015

Na życie w nieformalnych związkach decyduje się coraz więcej Polaków. „Papierek” powoli przestaje być potrzebny do szczęścia. Związek, bardziej od małżeństwa, cementuje dziś wspólny kredyt, mieszkanie i dziecko! Rodzice dzieci urodzonych w takich niezalegalizowanych związkach mają jednak często wątpliwości co do przywilejów, jakie przysługują ich pociechom.

Jakie nazwisko będzie nosić mój syn? Czy ma prawo do alimentów? Czy dziedziczy spadek po rodzicach? To oczywiście nie wszystkie dylematy, z którymi muszą się borykać rodzice nieślubnych dzieci…

Domniemanie a uznanie ojcostwa

Okazuje się, że dziecko urodzone w tzw. konkubinacie ma identyczne prawa jak to, które przyszło na świat w małżeństwie. W jego przypadku nie obowiązuje jednak zasada domniemanego ojcostwa. Co to oznacza w praktyce?

Dziecko urodzone przez mężatkę ma z góry „przydzielonego” ojca – jest nim po prostu mąż matki. Aby mężczyzna niebędący w związku małżeńskim z matką swojego dziecka stał się jego formalnym ojcem, musi je najpierw uznać, składając odpowiednie oświadczenie w Urzędzie Stanu Cywilnego. Zadaniem matki jest w tym momencie pisemne potwierdzenie ojcostwa. Partnerzy nie muszą robić tego w tym samym czasie. Kobieta powinna jednak złożyć swoje oświadczenie najpóźniej do trzech miesięcy po mężczyźnie. Inaczej jego oświadczenie zostanie unieważnione, a sprawa trafi do sądu rodzinnego.

Ponadto jeśli matka dziecka była już kiedyś w związku małżeńskim musi do USC dostarczyć również jeden z następujących dokumentów: akt zgonu byłego męża (jeśli jest wdową), akt ślubu z adnotacją o rozwodzie (jeśli jest rozwódką) lub akt ślubu z adnotacją o separacji (jeśli jest w separacji). W tym przypadku kluczowe znacznie ma data ustania jej małżeństwa. Jeśli dziecko urodziło się przed upływem 300 dni np. od rozwodu, ale po zawarciu kolejnego małżeństwa, wówczas Urząd ma prawo domniemywać, że ojcem dziecka jest nowy mąż kobiety. To nie jedyny termin, którego dotrzymanie lub niedotrzymanie wpływa na decyzję organów państwowych.

Oświadczenie o uznaniu ojcostwa mężczyzna może złożyć tylko do pewnego momentu, konkretnie, od chwili, w której dowiedział się, że będzie ojcem (przed urodzeniem się dziecka), aż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Uznanie dziecka, które osiągnęło już pełnoletność nie jest możliwe.

Jakie nazwisko będzie nosić dziecko

To jakie nazwisko będzie nosić nieślubne dziecko w dużej mierze zależy od woli rodziców. To oni decydują czy maluch będzie miał nazwisko po matce, po ojcu czy dwuczłonowe i w jakiej kolejności. Jeśli rodzice nie uregulowali tej kwestii USC nadaje dziecku nazwisko składające się z dwóch członów, począwszy od nazwiska matki.

Ustalenie ojcostwa na drodze sądowej

Czasem dochodzi do sytuacji kiedy mężczyzna nie chce dobrowolnie uznać syna czy córki. Wówczas matka dziecka może złożyć do sądu pozew o sądowe ustalenie ojcostwa. Sąd zażąda wtedy przeprowadzenia badań DNA zgodnie z formalną procedurą i dopiero na podstawie ich wyników ogłosi swój werdykt. Sądowy test na ojcostwo wymaga udziału trzech osób: domniemanego ojca, biologicznej matki oraz dziecka. Ich tożsamość zostaje wcześniej zweryfikowana. Pobór próbek w postaci wymazów policzkowych odbywa się zawsze w placówce medycznej w towarzystwie świadków pobrania. Z całego zdarzenia spisywany jest też protokół sądowy, pod którym wszyscy jego uczestnicy składają własnoręczne podpisy.

Niekiedy mężczyzna zaczyna mieć wątpliwości co do pokrewieństwa z dzieckiem dopiero po czasie. Jeśli na początku uzna dziecko za swoje, a potem chce zaprzeczyć swojemu ojcostwu, oczywiście może to zrobić – również na drodze sądowej i również za pomocą badań DNA.

Alimenty, zasiłki, dziedziczenie spadku – czyli wszystkie prawa nieślubnego dziecka

Płacenie alimentów na dziecko jest obowiązkiem każdego rodzica, bez względu na to czy urodziło się ono w małżeństwie czy też poza nim. Dziecko ma prawo domagać się wsparcia finansowego do momentu, w którym pobiera naukę i nie jest się w stanie samodzielnie utrzymać. Wysokość alimentów rodzice mogą ustalić między sobą poza murami sali sądowej, spisując tylko u notariusza odpowiednią umowę cywilno- prawną. Jeśli jednak nie uda im się dojść do porozumienia w tej kwestii, konieczne stanie się wniesienie sprawy o zasądzenie alimentów. Sąd zapoznaje się wówczas z sytuacją materialną osoby pozwanej o alimenty, jak i osoby wnoszącej o ich przyznanie i na tej podstawie ustala konkretną kwotę.

Dzieciom par żyjących w wolnych związkach przysługuje też prawo do skorzystania z pomocy socjalnej, oferowanej przez państwo. Formą wsparcia dla rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej będzie np. zasiłek rodzinny.

Nieślubne dziecko ma też prawo do dziedziczenia spadku po rodzicach – oczywiście jeśli testament nie wskazuje inaczej. W razie czego dziecko może jeszcze ubiegać się o prawo do zachowku – stanowiącego połowę majątku, który normalne by mu przysługiwał.

Źródło informacji: wyborcza.pl
Źródło zdjęcia: pixabay.com